जब जीवनको महत्त्वपूर्ण निर्णयहरू (विवाह, पेशागत जिन्दगी आदि) को सामना गर्नुपर्दा धेरै व्यक्तिहरू कुंडलीलाई मार्गनिर्देशनको लागि र खराब छनौटहरू गर्नबाट जोगिनका लागि प्रयोग गर्छन्। कुंडली, जसलाई जनम कुण्डली, जनम पत्री,नेटेल चार्ट, जन्म कुंडली, वा जन्म चार्ट पनि भनिन्छ जो १२-घरको ज्योतिष (वैदिक ज्योतिषशास्त्र)को सूची हो जुन एक व्यक्तिको जन्मको मिति, समय र स्थानमा आधारित छ। वैदिक ज्योतिषशास्त्र एक प्राचीन कला हो, तर यसको उत्पत्ति अन्वेषण गर्नु अघि यो कसरी अभ्यास भइरहेको छ विचार गर्नुहोस्।
ज्योतिषा आज
वैदिक वा हिन्दू ज्योतिष शास्त्रले ताराहरूको पृष्ठभूमि बिरूद्ध पृथ्वीको ३६० डिग्री परिक्रमा घेरा वृत्तलाई १२ राशि वा राशिचक्र सूक्ष्म संकेतको लागि १२ भागमा विभाजन गर्दछ। यसैले प्रत्येक भागले पृथ्वीको परिक्रमामा ३० डिग्री चाप ओगटेको छ। त्यस्तै गरी तपाईको जीवन १२ घरहरुमा विभाजित छ, प्रत्येक घरले तपाईको जीवनको एक पक्ष प्रतिनिधित्व गर्दछ (उदाहरण: उपस्थिति, धन, रचनात्मकता, बुद्धिमत्ता आदि)। त्यसैले प्रत्येक राशि र प्रत्येक घर को बीच एउटा एउटा मात्र उचित हुन्छ ।
तपाईंको कुंडली बनाउँदै
वैदिक ज्योतिषी १२ वटा घरहरूमा उचित राशी प्रदान गर्दछ। घरहरूसँग तपाईंको राशिचक्र रासीको मेल तपाईंको कुण्डली चार्ट हो। कुंडलीलाई तपाईको विस्तृत जन्म तथ्याङ्कहरूको आवश्यक हुन्छ किनकि ज्योतिषीहरुले हिसाब गर्न सक्छन् तपाईंको जन्म राशि चिन्हहरू वा राशिमध्ये कुन राशी हो जुन क्षितिजबाट आरोहण गर्दै थियो तपाईंको जन्मको समय र स्थानमा । यी रासी क्षितिजबाट उक्लन्छन् किनभने पृथ्वीको परिक्रमणले तारा नक्षत्रहरू उदाएको देखा पर्दछ।
तपाईको जन्ममा क्षितिजबाट उदय हुने यो रासी वा राशि चिन्हलाई उदय लग्ना वा सबैभन्दा प्रभावकारी बुँदा भनिन्छ। वैदिक ज्योतिषशास्त्र मान्दछ कि उदया लग्ना तपाईंको जीवनमा प्राथमिक स्वर्गीय प्रभाव हो। यसैले ज्योतिषीले कुण्डलीको पहिलो घरमा यस आरोहित राशिको चिन्ह राख्छन्। त्यसो भए, घडीको उल्टो दिशामा जाँदा कुण्डली अन्य ११ वटा घरहरूका साथ पूर्ण हुन्छ जुन नौ नवग्रह (ग्रहहरू, सूर्य र चन्द्रमा) मा आधारित छ, जसको परिणामस्वरूप चार्ट रेखाचित्रमा चित्रण गरिएको छ। कुंडलीले जन्मको क्षणमा यी ग्रहहरूको स्थिति देखाउँदछ। प्रत्येक घरले काराका (महत्त्वपूर्ण) ग्रहहरू सम्बन्धित गर्दछ जुन एक विशेष घरको अर्थ
लाई परिवर्तन गर्दछ।
उदाहरण कुण्डलीको पहिलो घर माथिल्लो बीचमा देखाउँदै जुन जीवनको गुण प्रत्येक घरसँग सम्बन्ध राख्छ। राशिफल राशि तब ज्योतिष गणनाको आधारमा प्रत्येक घरमा तोकिन्छ।
कुंडलीबाट, वैदिक ज्योतिषशास्त्रले २७ चन्द्र भवनहरू वा नक्षत्रहरूमा आधारित थप जटिल सम्बन्धहरू विकास गर्दछ। यी कर्मलाई कम गराउन महत्त्वपूर्ण मानिन्छन् ।
आधुनिक हिन्दू संस्कृतिमा वैदिक ज्योतिषशास्त्रको प्रतिष्ठा
वैदिक ज्योतिषशास्त्र हिन्दू संस्कृति को रूपरेखा को एउटा हिस्सा हो। वास्तवमा, २००१ मा आन्ध्र प्रदेश उच्च अदालतले ज्योतिषशास्त्रलाई समर्थन गर्ने निर्णय पछि, केही भारतीय विश्वविद्यालयहरूले हिन्दू ज्योतिषविद्यामा उच्च स्तरको डिग्री प्रदान गर्दछन्।
तर जे भए पनि ज्योतिषीले कुन हिसाबका साथ काम गर्दछन् , आज यी बाह्र राशि चिन्हहरू वा राशीहरु वैदिक ज्योतिषशास्त्र र तपाईको कुंडलीको केन्द्रमा छन्। आजको राशिफलले ती सबै मिल्दोजुल्दो भविष्यवाणीहरू गर्न कोशिस गर्दछ र त्यो जुन तपाईंको बारम्बार राशि चिन्हहरूमा तपाईंको जन्म मितिको सम्बन्धमा आधारित छैन। यी बाह्र ज्योतिषीय चिन्हहरू साथ तिनीहरूको शुभ मितिहरू हुन्:
- १. कन्या: अगस्त २४ – सेप्टेम्बर २३
- २. तुला : सेप्टेम्बर २४ – अक्टोबर २३
- ३. वृश्चिक: अक्टोबर २४ – नोभेम्बर २२
- ४. धनु : नोभेम्बर २३ – डिसेम्बर २१
- ५. मकर : डिसेम्बर २२- जनवरी २०
- ६. कुम्भ : जनवरी २१ – फेब्रुअरी १८
- ७. मीन : फेब्रुअरी २० – मार्च २०
- ८. मेष : मार्च २१- अप्रिल २०
- ९. वृष: अप्रिल २१ – मे २१
- १०. मिथुन : मे २२ – जून २१
- ११. कर्कट: जून २२ – जुलाई २३
- १२. सिंह: जुलाई २४ – अगस्त २३
तर के यो मूल तरीका हो जुन पूर्वजहरुले राशि ज्योतिषशास्त्र पढ्थे? कसरी वेदहरुले यसलाई चित्रण गरेको थियो?
सचेत रहनुहोस् ! यस प्रश्नको उत्तरले तपाईंको कुंडली तपाईंले नसोचेको तरिकाबाट खोल्छ । यसले तपाईंलाई तपाईंले सोचेको भन्दा फरक यात्रामा संलग्न गराउन सक्छ भने तपाईं आजको ज्योतिष ज्योतिषीबाट मात्र आफ्नो कुण्डली प्राप्त गर्नुहुन्छ।
राशि कहाँबाट आयो?
विकिपेडियाले हामीलाई बताउँछ कि ज्योतिषा वेदहरुमा छलफल गरिएका छ वटा नियमहरू (वा वेदंगा) मध्ये एक थियो। तर मूल रूपमा वेदहरूले ग्रहहरू (नवग्रह) उल्लेख गरेनन्। वेदहरूले केवल ज्योतिषविद्यालाई केवल शुभ उत्सव मितिहरूको गणना गर्न क्यालेन्डरहरू तयार गर्ने तरिकाको रूपमा प्रयोग गर्थे। यो ग्रीकहरूले इन्दुस घाटी सम्म विजय हासिल गरे जसले आज भारतमा वैदिक ज्योतिषशास्त्र ल्याएको छ ।
ग्रीक ज्योतिषशास्त्र र खगोल विज्ञानले मेष र १२ वटा ज्योतिषीय स्थानहरूबाट आरम्भ भएको बाह्र राशिको संकेतहरू प्रसारण गर्यो। [१७]: ३८४ ग्रीक ज्योतिषशास्त्रको भारतमा शुरूआत भएको पहिलो प्रमाण यवनजाताक हो जुन सी. ई. शताब्दीमा शुरु हुन्छ। [१७] यवनजाताक (शाब्दिक अर्थ “ग्रीकहरुका कथनहरु”) लाई ग्रीकबाट संस्कृतमा यव्नेश्वरले दोस्रो शताब्दी सी. ई. मा अनुवाद गरेका थिए र यसलाई संस्कृत भाषामा पहिलो भारतीय ज्योतिष शास्त्र मानिन्छ।
विकी
वास्तवमा, राशिफल ग्रीक होरो (ώρα) बाट आएको हो जसको अर्थ हो ‘घण्टा, वा समय अवधि’ र ग्रीक स्कोपस (σκοπός) जसको अर्थ हो ‘लक्ष्य वा चिन्ह जसमा केन्द्रित हुनु’। ज्योतिषशास्त्र एस्ट्रो (άστρο) ‘तारा’ र लोगिया (λογια) ‘को अध्ययन’ बाट पनि आउँदछ। यस कलालाई वर्णन गर्ने धेरै शब्दहरू ग्रीकबाट आएका छन्। तर आजको ज्योतिषले वास्तवमा यी तारा नक्षत्र तस्बिरहरूको अध्ययन गर्दैन – जसलाई ‘ज्योतिषशास्त्र’ शब्दले संकेत गर्दछ।
ग्रीकहरूले समेत जे भए पनि ज्योतिषविद्या वा राशिफलको चिन्हहरू आविष्कार गरेनन्। तिनीहरूले ती फेरी प्राचीन बाबेलको चलदिनसबाट सिके
बेबिलोनी ज्योतिषशास्त्र पहिलो व्यवस्थित ज्योतिष प्रणाली थियो जुन ईसापूर्व दोस्रो सहस्राब्दीमा उत्पन्न भयो।
रेफ
सब भन्दा पुरानो लिखित स्रोत
सायद आजको अस्तित्वमा ४००० वर्ष भन्दा पहिला लेखीएको सबैभन्दा पुरानो पुस्तक अय्यूब हो। अय्यूब बाइबलको पुस्तकहरु मध्ये एक हो। अय्यूबको पुस्तकले भन्दछ कि तारा नक्षत्रहरू सृष्टिकर्ता परमेश्वर द्वारा बनाइएको थियो।
उहाँले सप्तर्षि, मृगशिरा र किरकिटी ताराहरू र दक्षिणका तारागण बनाउनुभयो।
अय्यूब ९:९
आमोस, बाइबलको अर्को प्राचीन ऋषि अगमवक्ता हुन्।
(किरकिटी र मृगशिरा तारा-समूहलाई सृजनुहुने, र घोर अन्धकारलाई प्रभातकालको उज्यालोमा परिवर्तन गर्नुहुने, दिनलाई अँध्यारो पारेर रात बनाउनुहुने, जसले समुद्रको पानीलाई बोलाउनुहुन्छ र त्यसलाई जमिनमा खन्याउनुहुन्छ— उहाँको नाउँ परमप्रभु नै हो।
आमोस ५:८ (७०० ईसा पूर्व
प्लीएड्स तारा हुन् जसले वृषभ नक्षत्रको अंश बन्छ। यदि अय्यूबले उनीहरूको बारेमा ४००० बर्ष भन्दा पुरानो पुस्तकमा कुरा गरेको छ भने, राशि नक्षत्रहरू हामीसँग धेरै लामो समयदेखि हुँदै आएका छन्।
यहूदी इतिहासकार जोसेफस (३७ – १०० सी ई), पहिलो मनुको बारेमा लेखेका थिए जसलाई बाइबलले आदम भन्ने गर्दछ, उनले उनको र उनको नजिकका छोराछोरीका बारेमा भनेः
तिनीहरू पनि ती विचित्र प्रकारको ज्ञानका आविष्कारक थिए जुन स्वर्गीय शरीरहरू र तिनीहरूको क्रमसँग सम्बन्धित छ।
त्यसैले ताराहरूमा भएका चिन्हहरूको अध्ययन सुरु पहिलो मानवसँग भयो! मनु / आदमका बच्चाहरूले 12 चिन्ह वा राशि ताराहरूमा स्मरण सहायताको रूपमा सृष्टिकर्ताको महान कथा सम्झन मद्दत गर्छन्। यस कथाले तपाईलाई असर गर्छ, तपाईको भाग्यलाई यो ब्रह्माण्ड कथामा कसरी जोडिएको छ भनेर देखाउँदै तपाईमा रहेको ग्रहहरूको पक्षबाट नभई सृष्टिकर्ता आफैले गरेका शक्ति र उद्देश्यहरूले यी १२ चिन्हहरू औंल्याए।
सृष्टिकर्ता स्वयंबाट राशि
धेरै अघि भविष्यसूचक सन्देशहरू पुस्तकहरूमा रेकर्ड गरिएको थियो, तिनीहरूलाई परमेश्वरको योजनाको कथा सुनाउन तस्बिरहरूको रूपमा ताराहरूमा राखिएको थियो। यसैले मौलिक राशि हाम्रो सम्पत्ति, प्रेम, र हाम्रो जन्मको समय र स्थानमा निर्भर गर्दै भविष्यमा मार्गदर्शन गर्न थिएन। राशिफल सृष्टिकर्ताको योजना प्रकट गर्न हेर्ने कथा थियो।
हामी यसलाई हिब्रू वेद (बाइबल) को शुरूमा सृष्टि विवरणबाट देख्छौं। सृष्टि अवधिमा यसले भन्छ:
अनि परमेश्वरले भन्नुभयो, “अन्तरिक्षमा दिन र रात छुट्ट्याउनलाई ज्योतिहरू होऊन्। तिनीहरू ऋतुहरू, दिनहरू र वर्षहरू छुट्ट्याउन चिन्हको रूपमा काम गरून्।
उत्पत्ति १: १४
आधुनिक ज्योतिषशास्त्रले एक मानवको जन्म र ताराहरूको स्थितिमा आधारित पृथ्वीमा घटनाहरूको बारेमा जान्न दाबी गर्दछ। तर यो हाम्रो जीवनलाई असर गर्ने ताराहरू होइन। तिनीहरू केवल चिन्हहरू हुन जुन सृष्टिकर्ताले योजना बनाउनु घटनाहरूलाई चिन्हित गर्दछ – र उहाँले हाम्रो जीवनलाई असर गर्नुहुन्छ।
ताराहरूको सृष्टिले “पवित्र समयहरूको चिन्हित गर्ने ” भएकोले, नक्षत्रहरू पछाडिको अभिप्राय बाह्र राशि चक्रमार्फत उनको जन्मकुण्डली जान्ने थियो। तिनीहरूले ताराहरू मा एक कथा बनाए, र यस कथा को अध्ययन मूल ज्योतिषशास्त्र थियो।
यसरी १२ राशी चित्रहरू मार्फत दिइएको परमेश्वरको योजना, राशिफलको नक्षत्रहरूमा याद गरीएको थियो, आदम / मनु पछिका शताब्दीहरूमा अध्ययन गरिएको र फेरि फेरि बताइएको थियो। बाढी पछि, मनुका वंशजहरूले मूल कथालाई भ्रष्ट पारे र यो भएको कुरा आज हामी देख्छौ।
ज्योतिषशास्त्र र ऋषि अगमवक्ता सँगै
पवित्र समय (राशिफल) लाई चिन्हित गर्नको लागि ताराहरू (ज्योतिषशास्त्र) को अध्ययन गर्दा यी घटनाहरूको सृष्टिकर्ताले योजना बनाएको सबै कुरा बताउँदैन। उहाँको लिखित अभिलेखले थप विवरण दिन्छ। हामी येशूको जन्ममा यसको एउटा उदाहरण देख्छौं। सुसमाचारले पुस्तकले रेकर्ड गर्दछ कि ज्योतिषीहरूले उहाँको जन्म कसरी हुन्छ भनेर ताराहरूबाट बुझे ।
१.हेरोद राजाको समयमा यहूदियाको बेथलेहेममा जब येशूको जन्म भयो, पूर्वका ज्योतिषीहरू यरूशलेममा आइपुगे र तिनीहरूले भने, २. “यहूदीहरूका राजा भई जन्मने कहाँ हुनुहुन्छ? किनभने हामीले उहाँको तारा पूर्वमा देख्यौं र उहाँलाई दण्डवत् गर्न आएका छौं।”
मत्ती २: १-२
मागी (ज्योतिषीहरु)लाई ताराहरू देखि थाहा थियो ‘कस्को’ जन्म भएको थियो (ख्रीष्टको)। तर ताराहरूले उनीहरूलाई भनेनन् ‘कहाँ’ । त्यसको लागि उनीहरूलाई लिखित प्रकटीकरण चाहिएको थियो।
३.जब हेरोद राजाले यो सुने, तिनी बेचैन भए, र तिनीसँग सारा यरूशलेम पनि बेचैन भयो।४. अनि तिनले सबै मुख्य पूजाहारीहरू र जनताका शास्त्रीहरूलाई भेला गरे, र “ख्रीष्टको जन्म कहाँ हुने हो?” भनी सोधपूछ गरे।५. तिनीहरूले तिनलाई भने, “यहूदियाको बेथलेहेममा। किनभने अगमवक्ताले लेखेका छन्: ६. ‘ए बेथलेहेम, यहूदा मुलुकको गाउँ, तँ कुनै किसिमले यहूदाका शासकहरूका बीचमा कुनैभन्दा पनि तुच्छ छैनस्, किनकि तँबाट एक जना शासक निस्किआउनेछन्, जसले मेरा मानिस, इस्राएलको हेरचाह गर्नेछन्’।”
मत्ती २: ३-६
ज्योतिषीहरूलाई भविष्यसूचक लेखहरूको आवश्यक थिए जुन उनीहरूले ताराबाट देखेका कुरा अझ राम्ररी बुझ्न सक्थे। आज हाम्रोलागि त्यस्तै छ। हामी प्राचीन राशिको ज्योतिषीय कुंडलीबाट शुरुका मानिसहरुमा भएका अन्तरदृष्टि प्राप्त गर्न सक्छौं। तर हामी भविष्यसूचक लेखहरू मार्फत अझ बढी बुझ्न सक्दछौं जसले प्रत्येक राशि चिन्हलाई विकसित गर्दछ। मूल राशि कथाको प्रत्येक ज्योतिषीय संकेतको माध्यमबाट हामीले यसो गर्नेछौ।
हामी दुई हजार बर्ष भन्दा पुरानो राशिको पनि प्रयोग गर्ने छै, जुन अझै पनि मिस्रको मन्दिरहरुमा अवस्थित छन। सब भन्दा प्रसिद्ध डेन्डेरा मन्दिर र लक्सर मन्दिरको राशिफल हो। हाम्रो मार्गदर्शन गर्न तीनले प्राचीन प्रमाणहरू प्रदान गर्दछन्।
प्राचीन राशि कथा
इतिहासको सुरूदेखि नै ताराहरूमा लेखिएको यो कथा तपाईंलाई आमन्त्रित गर्दछ। यसले तपाईंलाई सृष्टिकर्ताको यो ब्रह्माण्डिक योजनामा भाग लिन आमन्त्रित गर्दछ। तर हामी यस कथामा भाग लिनु अघि हामीले यसलाई बुझ्न आवश्यक छ।
कथा कहाँ सुरु हुन्छ? आजको राशिफल पठन सामान्यतया मेष राशिबाट शुरू हुन्छ। तर यो प्राचीन देखि थिएन, जब यो कन्याबाट शुरू भयो जुन हामी प्राचीन रैखिक मिश्री एस्ना राशिमा देख्छौं।
कन्या रासी उनको ताराहरुमा चित्रित
हामी कन्यासँगको राशि कथा शुरू गर्छौं र त्यसपछि राशि मार्फत जारी राख्छौं। प्रत्येक राशिफलको राशिले एक अध्याय बनाउँछ। उनीहरूलाई प्राचीन कुंडलीको रूपमा सोच्नुहोस् जुन एक अर्कामा कथा बनाउँदछन्। प्राचीन ज्योतिषाको कुंडली यहाँ छ
- १. कन्या: भर्जिनको सन्तान
- २. तुला: स्वर्गीय तराजूमा तौल गरियो
- ३. वृश्चिक: ब्रह्माण्डिक द्वन्द्व
- ४. धनु: धनुधार्रीको अन्तिम विजय
- ५ मकर: बाख्रा-माछाको वर्णन गरियो
- ६. कुम्भ: जीवित पानीका नदीहरू
- ६. कुम्भ: जीवित पानीका नदीहरू
- ७ मीन: समूहमा दासत्वबाट मुक्ति
- ८ मेष: जिउँदो भेडा
- ९. वृषभ: आउँदै गरेको न्याय
- १० मिथुन: राजकीय छोराहरू र ब्रह्माण्डिक दुलही
- ११ कर्कट: मृत्युको खरानीबाट उठेको